به گزارش دیوان نیوز دور سوم  مسابقات مقدماتی جام جهانی 2026  منطقه آسیا که به میزبانی مشترک کشورهای کانادا، مکزیک و آمریکا برگزار خواهد شد، قرعه کشی شد و  هفده کشور آسیایی به همراه استرلیا در سه گروه  شش تیمی به رقابت خواهند پرداخت تا  در نهایت در پایان  دور چهارم هشت تیم به صورت مستقیم راهی مسابقات جام جهانی شوند و یک تیم از مسیر پلی آف بخت خود را برای حضور در این تورنمنت بزرگ امتحان نماید. با این مقدمه نگاهی به شرایط این مسابقات و وضعیت تیم ملی فوتبال ایران خواهیم انداخت:

گروه‌های سه گانه

اگر بگوییم همه چیز در گروه‌های سه گانه به طور مساوی تقسیم شده است سخنی به گزافه نگفتیم. اما باید در این مسیر منتظر یک و یا چند شگفتی باشیم و شاید شاهد حضور یکی از قدرت‌های آسیا در مرحله پلی آف نیز باشیم. با این حال در گروه‌های سه گانه دور سوم مسابقات مقدماتی جام جهانی، ایران، قطر، ازبکستان، امارات، قرقیزستان و کره جنوبی در گروه A  حضور دارند. کره جنوبی، عراق، اردن، عمان، فلسطین و کویت در گروه  B به مصاف یکدیگر خواهند رفت. و گروه C را تیم‌های ژاپن، استرالیا، عربستان، بحرین، چین و اندونزی تشکیل  داده‌اند. در نگاه نخست باید گروه C را گروه مرگ تلقی کنیم و کار ایران را در گروه A آسان ارزیابی نماییم. اما در نگاهی کلی باید به بالانس مناسب سه گروه معتقد باشیم. چرا که اولا صعود هشت تیم از آسیا و سهمیه پلی آف، فشار روانی را در مورد تمامی تیم‌ها کاهش داده و دوما تیم‌های سیدهای پایین‌تر درگروه‌های سه‌گانه در شرایط مساوی قرار دارند.  

شرایط صعود

هرچند افزایش سهمیه قاره‌ها در جام جهانی کیفیت این جام را کاهش خواهد داد، اما فرصت حضور تیم‌هایی که قادر نبودند به جام جهانی صعود کنند، در بلند مدت به رشد و توسعه آنان منجر خواهد شد. با این حال  باید گفت: قدرت‌های بزرگ منطقه آسیا با شرایط موجود نباید کار سختی برای صعود داشته باشند. اما همیشه باید منتظر شگفتی بود. با این حال شرایط صعود این ترتیب است؛ هجده تیم راه یافته به دور سوم در قالب سه گروه شش تیمی به رقابت با حریفان خود پرداخته و  دو تیم اول هرگروه به صورت مستقیم جواز حضور در جام جهانی 2026 را به‌ دست خواهند آورد. تیم‌های سوم و چهارم هر گروه به مرحله چهارم انتخابی خواهند رفت. در آن مرحله شش تیم در دو گروه سه تیمی به صورت دوره‌ای اما نه رفت‌وبرگشتی باید دو مسابقه را برگزار نمایند. صدرنشین هر دو گروه مذکور جواز حضور در جام جهانی را به دست می‌آورند تا تکلیف هشت صعود کننده به جام جهانی آمریکا، مکزیک و کانادا روشن شود. آن طرف باید منتظر پلی آف باشیم تا شاید سهمیه آسیا به 9 تیم افزایش یابد: تیم‌های دوم گروه‌های مرحله چهارم ابتدا به صورت رفت‌ وبرگشتی در ماه نوامبر سال 2025 به مصاف یکدیگر خواهند رفت و  برنده آن مسابقه می‌تواند شانس خود را برای دریافت سهمیه نهم آسیا در پلی‌آف بین قاره‌ای امتحان کند.

شرایط کشورها

هفت کشور، ایران، قطر، کره جنوبی، عراق، ژاپن، استرالیا و عربستان به عنوان قدرت‌های درجه یک فوتبال آسیا پتانسیل زیادی برای قرار گرفتن در رتبه‌های اول و دوم گروه های سه گانه داشته و احتمالا به طور مستقیم به جام جهانی صعود خواهند کرد. در این بین باید برای ازبکستان، اردن، بحرین و حتی چین هم شانس صعود مستقیم قائل باشیم. این بدان معنا است که باید در جریان مسابقات دور سوم منتظر شگفتانه‌های زیادی باشیم. " عراق و عربستان در این بین با توجه به نوسانات موجود شاید راهی دور چهارم شوند و تیم‌های چون ازبکستان و اردن با توجه به درخشش درجام ملت‌های آسیا به دنبال صعود مستقیم هستند." نکته ظریف در این خصوص اینکه اگر تیمی از قدرت‌های درجه اول آسیا راهی پلی آف شود، احتمال صعود نماینده نهم آسیا به جام جهانی افزایش خواهد یافت. با این وصف شگفتی ساز شدن یک یا دو تیم نباید برای فوتبال آسیا ناخوشایند باشد.

تیم‌ملی و تدارکی مناسب

حقیقت اینست که تیم ملی ایران که معمولا در خصوص انتخاب رقبای تدارکاتی ضعیف عمل می‌کند، می‌تواند ضمن صعود مستقیم به جام جهانی، در همین مسیر تدارک ویژه‌ای برای مرحله نهایی ببیند. ترکیب گروه  A به گونه است که ایران شرایط متفاوتی را در این گروه تجربه کرده و محک مناسبی خواهد خورد. " هرچند برای درخشش در جام جهانی باید قبل از اتمام مسابقات مقدماتی، در اندیشه تدارک قوی بود و با انتخاب حریفان مناسب، آماده حضور قدرتمند در این آوردگاه شد." با این حال ایران در طول مسابقات دور سوم با تیم‌هایی روبرو خواهد شد که فرصت بازی به تمام بازیکنان نیمکت نشین خواهد رسید و این موضوع در نهایت به ایجاد ترکیبی منسجم در مسابقات جام جهانی منجر خواهد شد.

اتفاقات لیگ

اگر به این نکته قائل باشیم که تیم ملی قوی از دل لیگ تشکیل خواهد شد. این موضوع وظیفه فدراسیون نشینان را در خصوص برگزاری منظم و قوی لیگ سنگین‌تر خواهد کرد. در حقیقت باید تنش‌های موجود در لیگ ایران به پایین‌ترین حد خود رسیده  و تمام پیشبینی‌های لازم نیز در دو فصل منتهی به جام جهانی در نظر گرفته شود. اوضاع داوری کنترل شود و  سیستم کمک داور ویدیوئی هر چه سریع تر وارد کشور گردد. تمام این اتفاقات محتاج برنامه ریزی منسجم با حضور مردان و زنانی است که ابتدا متخصص باشند و سپس  خارج از مناسبات گذشته شرایط را برای بهبودی اوضاع تغییر بدهند.

نقش سرخابی‌ها

در این بین نقش سرخابی‌ها به عنوان پایگاه‌های بزرگ فوتبال ایران بیشتر از گذشته است. چه بپذیریم و چه نپذیریم باید به تاثیر غیرقابل انکار استقلال و پرسپولیس در فوتبال ایران معتقد باشیم و به همین خاطر مقدمات حضور قدرتمند آنان را در فوتبال داخلی و خارجی فراهم بیاوریم. قدر مسلم اینکه اگر سرخابی‌ها در فوتبال آسیا شرایط درستی داشته باشند، ابتدا در آن قهرمان خواهند شد و سپس بازیکنان بزرگ قاره آسیا و حتی اروپا را جذب خود خواهند کرد.  دست آخر اینکه کیفیت  فوتبال ایران بیشتر از گذشته ارتقاء خواهد یافت و این اتفاق تیم ملی را در جام جهانی بیشتر از گذشته یاری خواهد رساند.

اندیشه‌های قلعه نویی

بی‌گمان مسیر تاکتیکی و روحی و روانی تیم ملی از میان اندیشه‌های کادر فنی و در راس آن امیر قلعه نویی خواهد گذشت. این بدان معناست که  نقش این سرمربی که قرار است تا انتهای جام جهانی سکان دار تیم ملی باشد، بیشتر از گذشته خواهد بود. قلعه نویی باید بپذیرد که در حد فاصل دو نسل قرار گرفته و هر تصمیمی می‌تواند شرایط متفاوتی را رقم بزند. از طرفی حفظ بازیکنان باتجربه هنر بزرگی است که باید با وسواس ویژه‌ای بدان پرداخت و از طرف دیگر جایگزینی بازیکنان جوان نیز مرز باریکی است  که باید  با آن آشنا بود و بدون پشتوانه بدان ورود نکرد.

نوبت صعود

با این تفاسیر صعود به جام جهانی نباید سخت و حتی افتخارآمیز باشد. حالا نوبت صعود در جام جهانی است. موضوعی که  شاید سخت باشد اما غیر ممکن نیست. بی‌گمان نباید دلخوش به شرایط کنونی بود و همچون گذشته روی نبوغ بازیکنان حساب ویژه‌ای باز کرد و از برنامه‌ریزی درست غافل ماند. علاوه بر این باید یادآوری کرد هر گاه ایران با ذهنیت برنده، اما بدون برنامه وارد هر تورنمنتی شده است نتیجه‌ای برعکس اتفاق افتاده و حتی باید بدین موضوع اندیشید که صعود به طور مستقیم نیز شاید در مقاطعی سخت و دچار پیچ و خم‌های ناخواسته شود.  بنابراین  مورد انتظار است عوامل تیم ملی دو برنامه ویژه برای صعود به جام جهانی و برای صعود در جام جهانی داشته باشند.

نویسنده: حسن صانعی پور