آلودگی هوا یکی از پیامدهای ناگوار زندگی مدرن است که تأثیرات مخربی بر سلامت انسان‌ها دارد؛ تنفس آلاینده‌ها نه‌تنها ریه‌ها بلکه قلب، مغز و سایر اندام‌های بدن را تحت تأثیر قرار داده و منجر به بروز بیماری‌های متعدد از جمله سرطان، بیماری‌های قلبی و حتی اختلالات روانی می‌شود.
بر اساس آمار، سالانه بیش از چهار میلیون نفر در اثر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. در این میان، تغذیه مناسب می‌تواند به‌عنوان سپری در برابر این آسیب‌ها عمل کند.
خطرات آلودگی هوا بر سلامت
دکتر احمد اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با اشاره به اثرات مخرب آلودگی هوا اظهار کرد: آلودگی هوا، ترکیبی از موادی مانند دی‌اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق است که می‌توانند باعث بروز بیماری‌های تنفسی، قلبی و حتی اختلالات روانی همچون استرس و افسردگی شوند. این آلاینده‌ها از طریق تحریک التهاب و کاهش آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بدن، خطر ابتلا به بیماری‌هایی از جمله سرطان، به‌ویژه سرطان ریه را افزایش می‌دهند.
وی افزود: ریزش ریزگردها به سطح ریه‌ها و کاهش آنتی‌اکسیدان‌های مایع پوششی ریه باعث تخریب سلول‌های مختلف بدن شده و استرس اکسیداتیو را افزایش می‌دهد. از این‌رو، تقویت سیستم ایمنی از طریق تغذیه مناسب برای مقابله با این آسیب‌ها ضروری است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه خاطرنشان کرد: دریافت برخی مواد غذایی و مواد مغذی که التهاب را کاهش می‌دهند، می‌تواند اثرات مخرب ناشی از آلودگی هوا را کاهش دهد. در این راستا، رعایت برخی توصیه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
مواد غذایی مفید برای مقابله با آلودگی هوا
وی در خصوص تأثیر امگا ۳ گفت: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیشتر امگا ۳ از منابعی مانند روغن ماهی، گردو و خرفه می‌تواند با افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های درون‌زا، استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی هوا را تعدیل کند. با توجه به فرهنگ پایین مصرف ماهی در کشور، استفاده از مکمل امگا ۳ نیز گزینه‌ای مناسب است.
اسماعیل‌زاده با تأکید بر اهمیت ویتامین C در سلامتی، افزود: این ویتامین، یک آنتی‌اکسیدان قوی است که در کاهش التهاب و مقابله با رادیکال‌های آزاد نقش بسزایی دارد. مصرف میوه‌هایی همچون پرتقال، لیموترش، انار، نارنگی و سبزیجاتی مانند اسفناج و فلفل دلمه‌ای به‌ویژه در روزهای آلوده توصیه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: ویتامین E که در روغن‌های خوراکی مانند روغن کانولا و همچنین مغزهایی مانند بادام و تخمه آفتابگردان وجود دارد، با کاهش فاکتورهای التهابی به محافظت از بدن در برابر اثرات آلودگی هوا کمک می‌کند.
این متخصص تغذیه بیان کرد: ویتامین A که در میوه‌ها و سبزیجات زرد و نارنجی مانند هویج، کدو حلوایی، گوجه‌فرنگی و زردآلو یافت می‌شود، اثرات مضر ناشی از آلودگی را کاهش می‌دهد. مصرف تخم‌مرغ و شیر نیز به‌عنوان منابع خوب این ویتامین توصیه می‌شود.
وی تأکید کرد: ویتامین D نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. افراد باید با انجام یک آزمایش ساده از وضعیت این ویتامین در بدن خود مطلع شوند و در صورت کمبود، با مشورت متخصصان تغذیه مکمل مصرف کنند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: کلم بروکلی، گل‌کلم و کلم‌برگ موادی دارند که به دفع سموم بدن کمک کرده و اثرات منفی آلودگی هوا بر ریه‌ها را کاهش می‌دهند.
چند توصیه برای بهبود تغذیه
اسماعیل زاده گفت: زردچوبه به دلیل وجود کورکومین، ماده‌ای مفید برای بهبود عملکرد ریه است و استفاده از آن در غذاها توصیه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: چاقی و اضافه‌وزن با افزایش التهاب و فشار بر ارگان‌های بدن، سیستم ایمنی را در مقابله با آلودگی هوا تضعیف می‌کند. افرادی که با این مشکل مواجه هستند، باید برای کاهش وزن به متخصصان تغذیه مراجعه کنند.
وی در پایان با تأکید بر اهمیت تغذیه مناسب در کاهش آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا گفت: رعایت این توصیه‌های تغذیه‌ای می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی اثرات مخرب آلودگی هوا را کاهش داده و سلامت عمومی جامعه را بهبود بخشد.