هجدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، در چهارمین نشست خود به بررسی مسائل سیاسی ایران، سیر تغییرات جامعه ایران از دوران مشروطه تاکنون و ریشههای تغییرات در ایران، مساله سکولاریسم، قشربندیهای اجتماعی و تشکلها و تحولات تاریخی مشارکت سیاسی در فقه سیاسی شیعه پرداخت.
در این نشست «شروین مقیمی» پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سخنرانی خود را با عنوان «انقلاب اسلامی و مساله سکولاریسم، تاملی از منظر بحث الهیات سیاسی تجدد با تکیه بر دو مولفه زنان و اقتصاد»؛ «آیدا خدابخش» کارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه علامه طباطبایی با موضوع تحول تاریخی مشارکت سیاسی در فقه سیاسی شیعه، مطالعه تطبیقی اندیشه محمد حسین نائینی و داود فیرحی (از مشروطه تا جمهوری اسلامی) و «مرتضی نوروزپور» پژوهشگر دانشگاه علامه طباطبایی با موضوع قشربندی اجتماعی، تشکل ها و نقش آنها در اعتراضهای سیاسی ایران پس از انقلاب ارائه کردند.
تراز مدرنیسم ایران با هیچ کشور دیگر منطقه قابل مقایسه نیست
شروین مقیمی پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست گفت: انقلاب به طور کلی یک پدیده مدرن است و انقلاب اسلامی ایران نیز یک پدیده مدرن بود. هر آنچه انسان برای تغییر در مناسبات اجتماعی بر خلاف مشیت الهی انجام دهد در واقعی نوعی حرکت تحول خواهی است که یک امر مدرن تلقی میشود.
پژوهشگر علوم سیاسی افزود: تلاش برای اینکه کوخ نشینان جای کاخ نشینان را بگیرند، یعنی دخالت کردن در کار خدا و این یک امر مدرن و انقلابی است. بر خلاف آن در نگاه سنتی رضایت دادن به وضع موجود را شاهد هستیم. در نگاه سنتی انسان کاری بر خلاف مشیت الهی انجام نمیدهد. پیش شرط و مبنای مدرن شدن و انقلاب به مثابه فضیلت، سکولاریسم است. زمانی که جامعه از تغییرات ناشی از مشیت الهی به سمت تکیه بر خود حرکت میکند، دست به کنش انقلابی برای تغییر میزند و رستگاری نفس جای خود را به رستگاری جسم و لذت دنیوی میدهد.
مدن شدن این نیست که چقدر به دموکراسی اعتقاد داشته باشیم. مدرن شدن یعنی چرخش از امر آسمانی به نیازهای ماندگار زمینی که بیش از همه در دو حوزه اقتصاد و زنان نمود دارد
مقیمی افزود: مدرن شدن این نیست که چقدر هگل یا منتسکیو خوانده یا چقدر به دموکراسی قائل باشیم بلکه چرخش از امر آسمانی به امر ماندگار زمینی نشانه مدرنیسم است. امری که بیش از همه در دو حوزه «اقتصاد و زنان» نمود دارد. در سیر مدرن شدن در واقع انسان از موجودی خدایی به موجودی که به دنبال فایده اقتصادی است تبدیل میشود. دومین شاخص مهم مدرن شدن یک جامعه، تغییراتی است که در مناسبات زنان در جامعه رخ میدهد.
پژوهشگر علوم سیاسی ادامه داد: روند مدرن شدن ایران در واقع از زمان قاجار شروع شد، زمانی که ایرانیان دیدند در اروپا، زنان به جای حرمسرای پادشاهان، در جامعه و محیطهای اجتماعی در کنار مردان کار میکنند و تعصبات و مسائل ناموسی کمرنگ میشود. انقلاب ایران هر دو شاخص را داشت یعنی هم مردم به دنبال یک زندگی اقتصادی راحتتر بودند و هم خواست زنان برای حضور بیشتر در فعالیتهای اجتماعی وجود داشت. این روند همچنان هم ادامه دارد و «شعارهای سال» نظام که سالهاست با محوریت اقتصاد اعلام میشود نیز همین امر را نشان میدهد.