«آیا جنایتکاران زاده می‌شوند یا ساخته می‌شوند؟» پرسش محوری نشست علمی «تولد ذهن جنایتکار» بود که توسط مرکز ملی مغز و با همکاری انجمن علوم اعصاب و مدرسه علوم اعصاب اجتماعی در دانشکده فناوری‌های نوین دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد.
فاطمه‌سادات میرفاضلی؛ عضو هیات علمی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره هدف برگزاری این نشست گفت: «آیا جنایتکاران زاده می‌شوند یا ساخته می‌شوند؟ این پرسشی است که در تقاطع روانپزشکی قانونی، روانشناسی و عصب شناسی، جامعه‌شناسی قرار دارد.
وی افزود: نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که عوامل زیستی، مانند ژنتیک و ناهنجاری‌های عصبی، می‌توانند افرد را مستعد رفتارهای ضداجتماعی کنند. برای مثال، کاهش قشر خاکستری در مناطق مربوط به پردازش احساسات در قاتلین سریالی در مقایسه با سایر مجرمین دیده شده است.
صغری ابراهیمی قوام، عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی نیز با بیان اینکه رفتار مجرمانه عوامل چندوجهی دارد، گفت: عوامل محیطی مانند تربیت در خانواده‌های پر تنش، سوءاستفاده‌های کودکی و فشارهای اجتماعی نقش مهمی در شکل‌گیری رفتار مجرمانه دارند.
وی اظهار داشت: بنابراین، جنایت نه محصول صِرف ژنتیک است و نه کاملاً نتیجه محیط، بلکه برهم‌کنش پیچیده‌ای از این دو عامل، در بستری از فرصت‌ها و محدودیت‌های اجتماعی، می‌تواند ذهن یک جنایتکار را شکل دهد.
سید وحید شریعت؛ عضو هیات علمی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس انجمن علمی روانپزشکان نیز این چالش اخلاقی را مطرح کرد که وظیفه ما در برخورد با مجرمین دارای اختلال شخصیت که ترومای بیشتری در دوران کودکی داشته‌اند و ژن‌های مستعد کننده نیز دارند چیست؟ آیا چون احتمال انجام جرم در آنها بیشتر است باید مجازات بیشتری داشته باشند یا چون ابزارهای رفتار اخلاقی در آنها مانند افراد عادی جامعه، کامل نبوده است باید مجازات تخفیف یافته داشته باشند؟
سید مهدی صابری؛ روانپزشک قانونی و استاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی هم در پاسخ به این چالش گفت: در این افراد، مسٸولیت اخلاقی کاهش می‌یابد ولی هیچگاه حذف نمی‌شود و می‌توان به اهمیت نیاز به بازتوانی و بازپروری مهارت‌های اجتماعی و روانشناختی برای پیشگیری از وقوع جرم مجدد در کنار مجازات این افراد اشاره کرد.