اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان از ۱۰ سال گذشته فعالیت خود را شروع کرده‌است؛ اتحادیه‌ای که اعضای آن دی ماه 1403 با عضویت ایران موافقت کردند تا کالاهای ایرانی با تسهیلات بیشتری در بازارهای آنها مبادله شود.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا اکنون قطب اقتصادی جدید در منطقه به شمار می رود که می تواند بخشی از بهبود تراز تجاری کشورمان را عهده دار شود؛ این اتحادیه در راستای خنثی سازی تحریم ها، توسعه بازار مشترک و دستیابی به تجارت، ایجاد فضای واحد اقتصادی، ایجاد بازار واحد کشورهای عضو، کاهش قیمت کالاها با کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل مواد خام، ترویج رقابت سالم در بازار مشترک، سیاست‌های مشترک در کشاورزی، انرژی، فناوری و حمل و نقل و سایر موارد تشکیل شد تا به تقویت روابط کشورهای همسایه منجر شود.
هر چند تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از آبان ماه ۱۳۹۸ کلید خورد و صادرات بیش از ۵۰۰ قلم با تعرفه های ترجیحی رقم خورد اما ایران به صورت گسترده نتوانست از این فرصت بهره مند شود.
بر اساس اعلام مسئولان، اکنون سهم تجارت ایران با کشورهای اوراسیا حدود ۳.۶ میلیارد دلار است اما انتظار دولت چهاردهم همچنان که وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده، رسیدن به حجم تبادلات ۱۰ میلیارد دلاری است.
توافقنامه تجارت آزاد میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران چهارم دی ماه ۱۴۰۲ (۲۵ دسامبر ۲۰۲۳) در سنت پترزبورگ روسیه امضا شد؛ با این اقدام از سویی و تایید لایحه عضویت ایران از سوی شورای نگهبان، انتظار می رود از این پس تعرفه های گمرکی کالاهای صادراتی ایران به مقصد این کشورها کاهش پیدا کند به طوری که بر اساس این توافقنامه ۸۷ درصد کد تعرفه کالاهای تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا صفر می شود.
در این رابطه سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت ابراز امیدواری کرده است که در فروردین یا اوایل اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ این توافقنامه اجرایی و عملیاتی شود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت، ایجاد پیمان های بین المللی را یکی از راهکارهای رقابت پذیری تولید کنندگان عنوان کرد و معتقد است که پیمان اقتصادی اوراسیا یکی از مهمترین پیمان های اقتصادی است که بر اساس آن ۸۷ درصد تعرفه ها صفر می شود و بازار ۲۴۰ میلیون نفری اوراسیا، فرصت بزرگی را برای ایران فراهم می کند.
وی بر ارتقای کیفیت کالاهای ایرانی در سطح بین المللی تاکید کرده است که باید کالاها دارای استانداردهای بین المللی باشند تا بتوانند بازارهای هدف خود را حفظ کنند.
توسعه زیرساخت‌ها برای تقویت تجارت با اتحادیه اوراسیا
تقویت ارتباطات در حوزه تجارت نیازمند توجه به حوزه لجستیک، توسعه زیرساخت های حمل و نقل و کریدورهای ارتباطی، رفع موانع شبکه مالی و پولی، اختصاص پروازهای هوایی مستقیم بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه، یکسان سازی تبادلات مالی و پولی بین ایران و کشورهای اوراسیاست.
محمدصادق قنادزاده معاون ارتقای کسب‌وکارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص توسعه روابط تجاری ایران با کشورهای عضو اوراسیا می گوید: پس از تصویب موافقتنامه تجارت آزاد با اوراسیا در شورای نگهبان، ۲ ماه فرصت داریم تا سازوکارهای اجرایی آن را در قالب آیین نامه ها و دستورالعمل ها تهیه کنیم و در اختیار نهادهای مربوطه و تجار قرار دهیم.
وی عنوان می کند: در همین راستا، سازمان توسعه تجارت اقداماتی در خصوص زیرساخت ها، استانداردها و رویه های گمرکی و تجاری را فراهم می کند تا صادرات و واردات با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا تسهیل شود.
معاون ارتقای کسب‌وکارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه توسعه روابط اقتصادی نیازمند تامین زیرساخت‌هاست می گوید: نهادهای مختلف باید در حوزه ترانزیتی، حمل و نقل، لجستیک و شبکه بانکی تسریع ایجاد کنند تا تجار با مشکل روبرو نشوند.
وی خاطر نشان می کند: اقداماتی از سوی بانک مرکزی و وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و راه و شهرسازی انجام شده است که امیدواریم تکمیل شود.