وزارت نفت، سال ۱۴۰۳ برای صنعت پالایش ایران، سالی پر از تلاش‌ها و تحولات کلیدی بود. در مواجهه با چالش‌های متنوع و نیازهای فزاینده کشور، این صنعت با اقدام‌های مؤثر و رویکردهای نوآورانه، نقشی اساسی در پایداری و توسعه ملی ایفا کرد. این گزارش با نگاهی گذرا به مرور کلی مهم‌ترین دستاوردها و چالش‌های این صنعت در سالی که گذشت می‌پردازد.
بهره‌برداری از بزرگ‌ترین واحد هیدروکراکر غرب آسیا در پالایشگاه آبادان
بزرگ‌ترین واحد هیدروکراکر غرب آسیا به‌عنوان آخرین حلقه بخش نخست طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه نفت آبادان (فاز ۲) به ظرفیت روزانه ۴۲ هزار بشکه، به‌منظور تولید فرآورده‌های زیست‌محیطی سبک و دارای ارزش افزوده بیشتر، چهارم تیر ۱۴۰۳ به بهره‌برداری رسید. با راه‌اندازی بزرگ‌ترین واحد هیدروکراکر (شکست کاتالیستی غرب آسیا) پالایشگاه آبادان، محصولات مرغوب و با استاندارد یورو ۵، منطبق با استانداردهای جهانی محیط‌زیست در جنوب غرب کشور تولید می‌شود، همچنین با عملیاتی شدن آن، کیفیت گازوئیل تولیدی در این پالایشگاه مطابق استاندارد یورو ۵ می‌شود.
ظرفیت این واحد روزانه ۴۲ هزار بشکه است که با راه‌اندازی آن ۴۲ هزار بشکه از نفت‌کوره تولیدی پالایشگاه آبادان کاهش می‌یابد و به محصولات باارزشی نظیر گاز مایع، نفتای سنگین و سبک شیرین، سوخت هواپیما و نفت‌گاز یورو ۵ تبدیل می‌شود و افزون بر ایجاد ارزش افزوده، به سبد محصولات این پالایشگاه تنوع می‌بخشد.
بهره‌برداری از خط لوله فرآورده تبریز - خوی - ارومیه
خط لوله فرآورده‌های نفتی ۲۲۰ کیلومتری تبریز - خوی - ارومیه با ظرفیت انتقال روزانه ۶۵ هزار بشکه، چهارم تیر ۱۴۰۳ با هدف انتقال پایدار و ایمن انواع فرآورده‌های نفتی پالایشگاه تبریز به بهره‌برداری رسید. حذف انتقال جاده‌ای، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و زمان انتقال و کاهش خطرهای ترافیکی و تأثیرات مخرب زیست‌محیطی مربوط به انتقال جاده‌ای، از دیگر دستاوردهای این طرح است که با اجرای آن از تردد روزانه ۷۰۰ دستگاه نفتکش جاده‌پیما در محورهای منتهی به این مقاصد جلوگیری می‌شود.
همچنین در همین روز، از چهار طرح واحد تصفیه نفت‌گاز، خالص‌سازی هیدروژن PSA، بازیافت گوگرد SRP و بازیافت گازهای انتهای واحد گوگرد TGT پالایشگاه تبریز به ارزش سرمایه‌گذاری ۱۲۰ میلیون یورو بهره‌برداری شد. با بهره‌برداری از این طرح‌های چهارگانه که با استفاده کامل از توانمندی شرکت‌های پیمانکار، سازنده و مشاوران داخلی به سرانجام رسیده است، مقدار گازوئیل یورو ۵ تولیدی این پالایشگاه از روزانه ۲ میلیون لیتر به روزانه ۵ میلیون لیتر افزایش یافت.
رونمایی از مرکز پایش و تحلیل داده شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی
مرکز پایش و تحلیل داده شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با هدف مشاهده برخط تمام فرآیندهای صنعت انتقال فرآورده به تفکیک، از زمان تحویل نفت خام و ارائه آن به واحدهای تولیدی در پالایشگاه‌ها، وضعیت خطوط لوله انتقال نفت، مخازن ذخیره‌سازی و انبارهای نفت و درنهایت وضعیت شبکه توزیع و میزان تحویل سوخت به تفکیک انواع فرآورده در مناطق مختلف طراحی و رونمایی شد.
بهره‌برداری از خط لوله فشارشکن علی‌آباد به نیروگاه آذرخش
خط لوله ۸ اینچ فرآورده فشارشکن علی‌آباد کتول به نیروگاه برق آذرخش گلستان با ظرفیت انتقال ۴۵ هزار بشکه نفت‌گاز، از سوی متخصصان و کارکنان جوان و مجرب شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال طراحی، اجرا و راه‌اندازی شد. با راه‌اندازی این پروژه نیاز روزانه نفت‌گاز نیروگاه آذرخش از طریق خط لوله تازه احداث‌شده تأمین می‌شود. اجرای این پروژه همچنین دستاوردهای مهمی مانند حذف تردد جاده‌ای کامیون‌های نفتکش، کاهش حوادث ترافیکی، جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست، کاهش هزینه‌های دولت و پیشگیری از قاچاق سوخت را تحقق خواهد بخشید.
بهره‌برداری از واحد جامدسازی گوگرد فاز ۲ پالایشگاه آبادان
واحد جامدسازی و دانه‌بندی گوگرد فاز ۲ شرکت پالایش نفت آبادان با ظرفیت ۴۶۰ با هدف استفاده حداکثری از ۲۱۰ هزار بشکه خوراک، کاهش اتلاف ذخایر زیرزمینی در فاز ۲ پالایشگاه آبادان، افزایش ارزآوری و کمک به حفظ محیط زیست به بهره‌برداری رسید.
واحد جامدسازی و دانه‌بندی یکی از واحدهای جانبی اما مهم در فاز دوم پالایشگاه آبادان است که وظیفه تبدیل گوگرد مایع تولیدشده در واحد ۵۱ این پالایشگاه به نوع جامد را به‌عهده دارد و قرار است با ظرفیت روزانه ۴۶۰ تن همزمان با راه‌اندازی مجتمع هیدروکراکر وارد مدار شود.
بهره‌برداری از واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز
واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز با ظرفیت ۵ هزار بشکه در روز با هدف ارتقای کیفی محصول بنزین این پالایشگاه و تولید روزانه ۱.۶ میلیون لیتر بنزین یورو ۲۸ آبان ۱۴۰۳ به بهره‌برداری رسید. هدف کلی این طرح، افزایش ۲۰ درصدی بنزین تولیدی پالایشگاه، ارتقای درجه آرام‌سوزی (عدد اکتان) بنزین نهایی تولیدی پالایشگاه از ۸۷ به ۹۱، کاهش بنزن آن در سطح استاندارد ملی به کمتر از یک درصد، کاهش مواد آروماتیکی به کمتر از ۳۵ درصد، کاهش مقدار گوگرد بنزین تولیدی به کمتر از ۲ پی‌پی‌ام و کاهش آلاینده‌های زیست محیطی است.
ظرفیت این واحد معادل ۷۹۵ هزار لیتر در روز و تولید فعلی آن روزانه ۵۴۰ هزار لیتر است که با راه‌اندازی این واحد، کیفیت بنزین تولیدی نیز به استاندارد یورو ۵ می‌رسد و تولید روزانه یک میلیون و ۶۵۰ هزار لیتر بنزین یورو ۵ در پالایشگاه شیراز محقق خواهد شد.