زبانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا از زمان روی کار آمدن خود در کاخ سفید در قبال ایران به کار گرفته چندان پیچیده نیست اما وضعیت ایجاد شده در اثر این رویکرد، روابط دو کشور، منطقه و جهان را پیچیده ساخته است. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا ۱۷ اسفند سال گذشته در گفت‌وگویی مدعی ارسال نامه‌ای به مقام معظم رهبری شد. نامه‌ای که حاشیه های فراوان آن گمانه‌زنی‌ها را درباره محتوای آن به بالاترین میزان خود برساند. نامه سرانجام در ۲۲ اسفند گذشته با دستان «انور قرقاش» مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات متحده عربی به ایران تحویل داده شد. پروسه بررسی و پاسخ به این نامه از سوی ایران نزدیک به دو هفته طول کشید و سرانجام پاسخ رسمی ایران به نامه ترامپ چهارشنبه ۶ فروردین ماه ۱۴۰۴ به طور مقتضی و از طریق کشور عمان ارسال شد. این پاسخ رسمی شامل نامه‌ای بود که در آن نقطه‌نظرات جمهوری اسلامی ایران در رابطه با وضعیت جاری و به طور کامل تشریح و به اطلاع طرف مقابل رسانده شد.
وزارت امور خارجه از همان ساعات نخست اعلام ارسال نامه تا لحظه تحویل و پس از آن، سیاست و رویکردی یکسان، شفاف و قاطع در این زمینه اتخاذ و آن را در فرصت‌های مختلف و تریبون‌های متعدد تکرار کرد. مرور این مواضع برای منتقدان دستگاه دیپلماسی و رقبای سیاسی دولت به منظور گام برداشتن در خطوط منافع ملی و نه جناحی ضروری‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.
مروری بر مواضع دستگاه دیپلماسی از زمان ارسال نامه رئیس‌جمهور آمریکا
«به کسی اجازه نخواهیم داد با ما با زبان زور صحبت کند و دشمنان از تهدیداتشان پشیمان خواهند شد». این خلاصه‌ای از تمام موضع‌گیری‌هایی است که «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه در هفته‌ها و ماه‌های اخیر و در پاسخ به پرسش‌های متعدد درباره روابط ایران و آمریکا داده و تکرار کرده است.
عراقچی در تازه‌ترین گفت‌وگوی خود با شبکه خبری المیادین با اشاره به اینکه پنجره دیپلماسی همیشه باز است، تاکید کرد: ایران منطق خود را برای مذاکرات دارد و در زمان و مکان مناسب ارائه خواهد کرد، مذاکره مستقیم با واشنگتن رد است و تهران تحت فشار وارد مذاکره مستقیم با آمریکا نخواهد شد.
وزیر امور خارجه در مراسم نماز عید فطر در پاسخ به این سوال که چرا مذاکرات به صورت مستقیم انجام نمی‌شود گفت: مذاکره غیرمستقیم به دلیل قلدری آمریکاست و ما در شرایط قلدرمآبانه مذاکره نمی‌کنیم ولی از موضع برابر همیشه آماده مذاکره بوده و هستیم.
این موضع پیش از این و در راهپیمایی روز قدس هم تکرار شده و عراقچی مذاکره مستقیم با آمریکا مردود دانست و تأکید کرد که به هیچ عنوان تحت فشار و تهدید مذاکره نخواهیم کرد و هر کسی با زبان تهدید با مردم ایران صحبت کند با همان زبان هم پاسخ می گیرد.
محتوای نامه ترامپ گرچه به صورت شفاف مشخص نیست اما در اشارات رئیس دستگاه دیپلماسی هم بخش‌هایی از آن نامه و هم واکنش ایران در قبال آن مشخص است. عراقچی با بیان اینکه این نامه ابعاد مختلفی از تهدید و فرصت برای دیپلماسی دارد بار دیگر تأکید کرد ما اجازه نمی‌دهیم هیچکس با زبان تهدید با مردم ایران صحبت کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پیام نوروزی خود مواضع اصولی وزارت امور خارجه را بار دیگر مطرح کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران دیپلماسی را جایگزین مناسب‌تری برای سیاست‌های یک جانبه، فشارهای ناعادلانه، تحریم‌های ظالمانه و تهدید و ارعاب می‌داند و همواره آماده گفت وگو و مذاکره بوده است ولی مذاکراتی که از موضع برابر صورت گرفته و تامین کننده منافع مردم ایران باشد.
وزیر امور خارجه پس از ارسال پاسخ نامه آمریکا از طریق عمان هم بار دیگر تصریح کرد: سیاست ما همچنان بر عدم مذاکره مستقیم در شرایط فشار حداکثری و تهدیدات نظامی قرار دارد اما مذاکرات غیرمستقیم، همان‌طور که در گذشته نیز وجود داشته، می‌تواند ادامه یابد. مذاکرات غیرمستقیم هم توسط دولت جناب آقای روحانی و هم توسط دولت شهید رئیسی صورت گرفته بود.
وزیر امور خارجه در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس هم به تعدد این موضع را که «دولت ایالات متحده هیچ حقی برای دیکته کردن به سیاست خارجی ایران ندارد و آن دوران در سال ١٣۵٧ به پایان رسیده است» تکرار کرد.